utworzone przez Anna Sikorska | lut 20, 2022 | Artykuły, Rozwój osobisty i terapia dla dzieci i młodzieży |
A gdyby tak od czasu do czasu zamienić jedno z często zadawanych przez rodziców pytań
„Powiesz mi, co się stało?” albo mocniejsze „Co się z Tobą dzieje, że się tak zachowujesz?”
na „Może porysujemy teraz razem?”
„Dziecko czuje, że tworzy rysunki, ponieważ lubi to robić.
Dorosły wie, że dziecko rysuje również dlatego, że to jedyny
sposób opowiedzenia innym, co dzieje się w pewnych sferach
jego życia.”
Nora Rodriguez
Wchodzę na salę, na której za chwilę rozpoczną się zajęcia arteterapeutyczne dla dzieci w wieku 7-9 lat. Będę w nich uczestniczyła jako praktykantka. Wyostrzam więc zmysł obserwacji, bo intuicyjnie czuję, że wydarzy się tutaj coś ważnego. Rozglądam się. Na stole leżą kredki, farby, różnej
wielkości pędzle, kleje i brokaty. Słyszę odgłos uderzającego białego brystolu o podłogę. Uczestnicy, jeszcze rozproszeni, korzystają z chwili na zabawę.
Przysłuchuję się ich rozmowom.
– Zostaw to, teraz nasza kolej na zabawę w dom! – krzyczy Ala zabierając chłopcu figurkę z drewnianego domku.
– Ja tu byłem pierwszy – odpowiada ściszonym głosem, Dominik.
Widzę, jak chłopiec powoli opuszcza głowę i siada w kącie.
Zajęcia jeszcze się nie rozpoczęły, ale to czas przed słowami arteterapeutki „Zaczynamy, zapraszam!” napełnia uczestników emocjami, z którymi wejdą na warsztat.
– Zaczynamy, zapraszam! – rozlega się głos prowadzącej.
– Ja mogę narysować tylko jedną rzecz – odpowiada na zaproszenie z kąta Dominik.
Łukasz błądzi po sali, doświadczając mieszanki silnych emocji i bynajmniej nie zamierza grzecznie usiąść przy kartce papieru.
„Dzieci całe są emocjami” – pomyślałam i uśmiecham się, bo wiem, że dostaną tu wszystko, co niezbędne, żeby te emocje przeżyć, nazwać i spróbować zrozumieć. Jest tu miejsce na uważność, akceptację i zainteresowanie prowadzących ich wewnętrznym światem.
– Dzisiaj zapraszam do narysowania zwierzęcia, które symbolizuje wasze dobre cechy. To, co w sobie lubicie – wprowadza w temat arteterapeutka Ania Sikorska. – To nie musi być jedno zwierzę. Możecie połączyć elementy różnych zwierząt. W zwięrzętach zawrzyjcie także odrysowane elementy ciała, np. dłoni, palców, stóp, które możecie umieścić w zwierzątach – dodaje i zaczyna rysować. Elementy cześci ciała dzieci zawarte w zwierzętach mają wzmocnić te pozytywne cechy i jednoczesnie ugruntować poczucie prynależności do tych mocnych stron i całości postaci zwierząt, odzwierciedlających same dzieci.
Podczas szkicowania wsłuchuję się w rozmowy na temat kreatywności. Widzę, jak z czasem nabierające kształtów zwierzęta na kartonie coraz bardziej odbiegają od swoich typowych przedstawicieli. Brak ocen zachęcauczestników do własnej twórczości pozbawionej ram i zasad. Pojawiają się skrzydła na psich łapach i ogon u jeża.
Sztuka staje się pomostem pomiędzy umysłem a światem zewnętrznym. Badania w tym obszarze potwierdzają, że kreatywny proces twórczy angażuje autoekspresję pozwalającą ludziom rozwiązywać konflikty i problemy, rozwijać interpersonalne umiejętności, problemy z zachowaniem, zmniejszać stres, polepszać poczucie własnej wartości i samoświadomości, osiągnąć wgląd.
– O, jaki ładny konik. Śliczny! – słyszę, jak się komuś wypsnęło. Cóż, żyjemy w świecie ocen i nie tak łatwo zostawić te przyzwyczajenia za drzwiami sali, w której odbywa się arteterapia.
Z czasem przekonuję się, jak wiele dzięki uważności na dzieci można powiedzieć o temperamencie uczestników.
– Mój koń jest szybki. Tę cechę lubię w sobie najbardziej – mówi ze zdecydowaniem w głosie Ala, przejąwszy inicjatywę we wspólnym rysowaniu z koleżanką, Magdą.
– Ja narysowałam psa – odpowiada na moją ciekawość Magda.
Jej pies stoi blisko brzegu kartki. Jest o wiele mniejszy od zwierzęcia koleżanki, z którą pracuje. Przychodzi do mnie myśl: to coś mówi o relacjach dziewczynek.
– Magda, twój pies ma skrzydła, prawda? – pytam.
– Tak.
– Powiesz mi, gdzie on leci?
– Rusza ze schroniska w kosmos.
Widzę, jak dzieci się otwierają, kiedy chcę zajrzeć do ich świata, zrozumieć to, co rysują. Przypominam sobie słowa Nory Rodriguez, autorki świetnej pozycji o rysunkach dzieci:
„Dzieci mają bliższą więź z tymi, którzy rozumieją ich świat”.
Zerkam na rysunek Dominika i widzę, że tworzy jakąś historię. Nie widzę w niej zwierząt. Ach, tak, to przecież jest „ta jedna rzecz”, którą chciał narysować jeszcze gdy siedział skulony w kącie.
Rysowanie pomaga zorganizować i naprawiać rzeczywistość.
– Niech mi pani napisze w tej chmurce „No dobra, masz ostatnią szansę” – prosi.
Przejmuję ołówek i czuję, że zostałam zaproszona do ważnej dla Dominika historii. Pochylam się nad nim i słucham, zadając od czasu do czasu pytanie. W pewnym momencie orientuję się, że pod historią z szefem i ukradzionymi pieniędzmi kryje się sytuacja Dominika, którą przeżył podczas zabawy w dom, tuż przed rozpoczęciem zajęć.
„Wszystkie kwestie, które niepokoją umysł dziecka można zobaczyć w jego spontanicznie tworzonych rysunkach.”
Jaś przechodzi do rysowania zwierzęcia. Towarzyszę mu podczas szkicowania jeżopsa z kolcami jeża i niewielkim
przyjaznym psim ogonem.
– Narysuję mu takie długie te kolce. Takie wielkie – podkreśla. 
Widzę, jak chwyta za ciemne kolory – czarny, brązowy, grafitowy. Z czasem zaczyna używać zielonego i fioletowego. Zwracam na to uwagę, bo kolor, który wybiera, może odzwierciedlać jego emocje. Na przykład czarny kolor może (ale nie musi!) wskazywać na to, co nieznane, co jest źródłem strachu. A zielony jest często używany przez dzieci bardzo wrażliwe.
„Wspieranie wyrażania emocji za pośrednictwem swobodnych rysunków wpływa pozytywnie na rozwój inteligencji dziecka.”
Próbuję porozmawiać na temat sytuacji z dziewczynkami, ale stanowczo odmawia. Woli skryć się za narysowaną przez siebie historią. Rozumiem. Może przyjdzie na to czas. Nie naciskam, zwłaszcza, że nad historią z ukradzionymi pieniędzmi rysuje właśnie kolorową tęczę.
Zajęcia dobiegają końca. Wstaję. Przyglądam się z lotu ptaka na brystol zapełniony dziecięcymi rysunkami. To niebywałe, ktoś z zewnątrz powiedziałby pewnie, że to jakieś dziecięce bazgroły. I w zasadzie miałby rację. Warunkiem intymnej rozmowy jest przecież bycie… blisko.
© IZABELA PICHOLA
Cytowane definicje arteterapii pochodzą z książki
Arteterapia część 1 pod redakcją naukową Bartosza Łozy i Aleksandry
Chmielnickiej-Plaskoty
Cytaty pochodzą z książki Co nam mówią rysunki dziecka Nory Rodriguez
Warszataty arteterapii realizowane były przez arteterapeutkę Annę Sikorską w ramach ferii dzimowych dla dzieci wieku 7-9 lat w Centrum Rozwoju Dziecka BLOOM w Łomiankach pod Warszawą.
utworzone przez Anna Sikorska | lut 5, 2022 | Blog, Popularne wpisy |
Kochani!
Nieszmiernie miło mi nam zaprosić wszystkich Państwa na specjalny webinar, który szykujemy z olbrzymią starannościa i pasją!
Spotkanie on-line będzie miało charakter teoretyczno – praktyczny z czasem przeznaczonym na pytania dla Uczestników. Odbędzie się 21 stycznia o godz. 20.00 na Facebooku SensArte. Webinar jest dedykowany wszystkim rodzicom i osobom pracującym z dziećmi. Rysunek jest naturalną formą wyrażania siebie i opisywania rzeczywistości przez dzieci. Zobacz, jak możesz z niego skorzystać, by wesprzeć własne dzieci!
– Jaką rolę odgrywa rysunek dziecka w budowaniu dobrych relacji w rodzinie?
– Jak interpretować rysunek dziecka i czy można poprzez rysunek wspierać prawidłowy rozwój dziecka?
To najwazniejsze pytania naszego spotkania.
Program webinaru:
– etapy rozwoju twórczości plastycznej dzieci,
– kryzysy w twórczości plastycznej dzieci i młodzieży,
– jak rozmawiać z dzieckiem o rysunku?
– rysunek w arteterapii, a rysunek na zajęciach plastycznych – czym się różni?
-Jak rysunek może pomóc w budowaniu dobrych relacji z dzieckiem?
– jak interpretować rysunki dziecka?
– chwalić czy nie chwalić – oceniać czy nie?
Zapraszamy rodziców, którzy:
– obserwują, że ich dzieci dużo rysują 😊
– widzą, że podczas codziennego życia zaczynacie mieć trudność w rodzinnych relacjach (pojawiają się kłótnie, dzieci wycofują się z kontaktu)
– obserwują, że dzieci coraz mniej czasu spędzają z nimi (np. poświęcając czas na komputer i telefon)
– chcą zadbać o dobry rozwój dziecka i dobre relacje między członkami rodziny
Zapraszamy również osoby pracujące z dziećmi (psychologów, pedagogów, terapeutów) którzy zainteresowani są wykorzystaniem technik arteterapii w pracy ze swoimi podopiecznymi.
Webinar w formie dialogu poprowadzą dwie arteterapeutki:
Anna Sikorska dyplomowany Arteterapeuta, muzyk, psychoterapeuta w trakcie 5-letniego Całościowego Szkolenia Systemowo – Psychodynamicznego, założycielka SensArte – Centrum Arteterapii w Warszawie. Wieloletni praktyk pracy terapeutycznej z dziećmi i dorosłymi, obecnie pracuje także z rodzinami. Prowadzi sesje indywidualne oraz rodzinne, jest autorką cylku szkoleniowego dla specjalistów Akademii Arteterapii.
Monika Ostrowska – Cichy dyplomowana arteterapeutka, wykładowczyni, nauczycielka, edukatorka sztuki. Wspólnie ze studentami pracy socjalnej prowadzi autorski projekt społeczno-artystyczny „Akcja pisania Bajek” skierowany do dzieci ze środowisk wykluczonych, kórego odbyło się już 10 edycji. Członkini Polskiego Komitetu Wychowania przez Sztukę InSEA oraz członkini Polskiego Towarzystwa Biblioterapeutycznego.
Dla osób zainteresowanych po webinarze będzie możliwość zakupu imiennego zaświadczenia PDF w cenie 20 zł oraz materiałów ze szkolenia: nagrania szkolenia wraz z e-bookiem zawierającym konkretne ćwiczenia rysunkowe do pracy z dziećmi – w domu i w pracy terapeutyczno – rozwojowej) w promocyjnej cenie 99 zł
Masz więcej pytań? Chcesz zaprosić nas na szkolenie z technik arteterapii do swojej placówki?
Zadzwoń: 730 140 717
Działamy na terenie całej Polski!
Zapraszamy
utworzone przez Anna Sikorska | cze 24, 2021 | Artykuły, Blog, Popularne wpisy, Rozwój osobisty i terapia dla dorosłych |
Ciałopozytywność w arteterapii
Ciałopozytywność jest stosunkowo nowym konstruktem psychologicznym. Termin ten narodził się w odpowiedzi na przekaz medialny dotyczący sposobu prezentowania modelowego wzorca sylwetki. Jest to szerokie pojęcie, w którym zawiera się dążenie do zaakceptowania swojego ciała na różnych płaszczyznach. Często interpretuje się „ciało pozytywność” jako ruch propagujący otyłość, promocję lenistwa, zaniedbania, czy wręcz choroby. Nic bardziej mylnego. To po prostu ruch stawiający na wyrozumiałość wobec inności, akceptację siebie jako pełnowymiarowego człowieka, bez konieczności poprawek. Trzeba również pamiętać, że ”body positivity” to próba akceptacji własnego ciała – jego zalet i wad, ograniczeń i możliwości, a nie ślepa fascynacja i samouwielbienie. (Szulczewska,2020)
W postrzeganiu własnego ciała występuje naturalny dualizm, raz je lubimy, a raz nie. Ciało wysyła do naszego mózgu komunikaty, informując nas o tym, jak je traktujemy, czy troszczymy się o nie, czy też nadmiernie eksploatujemy i niewłaściwie odżywiamy.
Ciałopozytywność to przede wszystkim „ciałożyczliwość” okazywana swojemu ciału, bycie w dobrej relacji z ciałem, dbanie o swoje indywidualne zasoby, o swój szeroko rozumiany dobrostan, swoistą uważność w interpretacji sygnałów płynących z jego wnętrza.
W tym artykule chciałabym zasygnalizować, iż arteterapia może być pomocna w pracy z ciałem, bowiem kontakt ze sztuką, znacząco wpływa na sposób myślenia o swoim ciele i zmienia sposób jego postrzeganie.
W artykule prezentuję wnioski wynikające z mojej pracy podyplomowej nt.”Indywidualne postrzeganie ciała przez kobietę – autoarteterapia- ciałopozytywność”.
Autoarteterapia
Autoarteterapie są to metody w arteterapii, które odnoszą się do „self”, czyli leczenia samego siebie przez sztukę, poprzez aktywności artystyczne. Autoarterapia, w tym rozumieniu, ma być środkiem do skupienia się na sobie i na chwili realizacji zadania. (Karolak,2019)
W swojej pracy opisałam kilka ćwiczeń arteterapii, które przy zastosowaniu prostych metod plastycznych, wyzwalają w osobach uczestniczących zmianę nastawień do swojego ciała, prowadzą do jego akceptacji z całym bagażem niedoskonałości, nawet jeśli daleko odbiega ono od lansowanego przez media wzorca w typie „lalki Barbie”.
Oto próbka ćwiczeń dla Was:
- Narysuj na kartce sylwetkę człowieka. Dużego, ale prostego, schematycznego. Wypisz wokół niego słowa kojarzące Ci się z Twoim ciałem. Mogą to być odczucia, określenia estetyczne, przymiotniki rzeczowniki. Pozytywne i negatywne. Wszystkie. Kiedy skończysz, wybierz kolor kojarzący Ci się z miłością. Narysuj nim okrąg wokół ludzika i wszystkich słów dotyczących Twojego ciała. Otocz się miłością. Możesz zakolorować lub zamalować pętlę w środku, możesz narysować koc, chmurkę, płaszcz. Ważne, żeby każde napisane słowo zamalować kolorem symbolizującym miłość.
- Przygotuj kartkę, gazety których już nie używasz i możesz pociąć, klej i wyobraźnię. Pomyśl o tym, ile ciał kobiecych widziałaś, matki, koleżanki na basenie czy siebie podczas kąpieli. Potem na kartce zrób kolaż z tym co chcesz przekazać tym kobietom np.jak się wobec nich czujesz ? jaki masz do nich stosunek ? czy się z nimi porównujesz ?
- Przygotuj podobrazie ,farby akrylowe lub olejne. Pomyśl o tym co lubisz w sobie i swoim ciele. Namaluj swój portret na płótnie.
Każde z tych ćwiczeń zaplanowane było tak, by wyzwalało inne rodzaje emocji wobec ciała, które później wyrażane były poprzez różne rodzaje działalności plastycznej.
Przeprowadzony przeze mnie cykl warsztatów miał na celu uruchomienie procesu samoakceptacji, odkrywania, że ciało jest dobre, ponieważ dobrze nam służy i nie trzeba z nim walczyć, a także rozumienie tego, że we własne ciało należy się wsłuchać i nie należy go porównywać do innych, ponieważ to różnorodność jest dodatkowym atutem kobiecości.
Adrianna Maziarek – arteterapeuta, psycholog, pedagog.
BIBLIOGRAFIA :
Engeln, R, (2018). Obsesja Piękna, Warszawa: Wydawnictwo Buchmann
Golińska, D. (2014). Kanon Kobiecej Urody. Warszawa: Wydawnictwo Buchmann
Karolak, W., Karolak, B. (2019). Autoarteterapie. Warszawa: Wydawnictwo Difin
Łoza, B., Chmielnicka – Plaskota, A. (2014). Arteterapia część 1,2,3. Warszawa: Wydawnictwo Difin
Łoza, B., Chmielnicka – Plaskota, A. (2020). Arteterapia indywidualna. Warszawa: Wydawnictwo Difin
Łuksza, A. (2016). Glamour, kobiecość, widowisko. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego
Szeżyńska, A. (2020). Warsztaty intymności. Kraków: Wydawnictwo Otwarte
Szulczewska, K. (2020). Co tak naprawdę promuje ciałopozytywność? Strona internetowa: https://szajnmag.pl/co-tak-naprawde-promuje-cialopozytywnosc/)