Artykuły

Kochani, przychodzę dzisiaj do Was z relacją po Konferencji „Arteterapia dla życia”, która odbyła się w Poznaniu w piątek 25 października. Organizatorem była Fundacja „ArteVitas” im. Wity Szulc.

Konferencja była organizowana już po raz trzeci, w murach nowoczesnego Uniwersytetu Ekonomicznego. 

A jak było? 

Wystąpienia były bardzo różnorodne, pokazujące niezwykłe oblicza arteterapii – i tej stricte terapeutycznej i takiej, która wkracza w rozwojowe obszary coachingu, biznesu, ale także zwykłych – niezwykłych ludzi, którzy poprzez sztukę i jej terapeutyczne właściwości chcą siać dobro i zmieniać świat.

Konferencję rozpoczęły wystąpienia prof. Anity Stefańskiej, a następnie prof. Katarzyny Krasoń ze Stowarzyszenia Arteterapeutów Polskich „Kajros” na temat potrzeby uregulowania zawodu arteterapeuty. W Polsce na ten moment mamy sytuację dosyć trudną pod kątem zawodu, ponieważ nie ma ustawowego określenia norm kształcenia, a sama arteterapia nie jest traktowana jako zawód stricte medyczny. Jest to dla arteterapeutów niekomfortowa sytuacja, bo przy całej specyfice zawodu, potrzebie wykwalifikowania specjalistów i powadze pracy na emocjach z drugim człowiekiem, zawód ten aktualnie można realizować według prawa nawet po kilkugodzinnych szkoleniach. Ważne jest więc, aby wprowadzono zasady kształcenia, zasady prowadzenia zajęć i aby arteterapia stała się poważana tak samo jak terapia zajęciowa czy psychoterapia w medycynie, przy zaznaczeniu jej różnic i możliwości działania. Pan prof. Krasoń wspomniała również o zagrożeniach wynikających z przeniesienia mianownika w arteterapii bardziej na samą sztukę (nie traktując poważnie słowa „terapia”) lub na stronę terapii (pomijając aspekt twórczości i sztuki). Zagrożeń jest wiele, także warto dyskutować i rozważać – jakie są ramy zawodu, czym on jest i kto może go wykonywać oraz… jak unormować możliwości kształcenia.

Po tym poważnym i dosyć mocnym przytoczeniu zasad i potrzeb zawodu, przyszedł czas na kolejne prelekcje. Ujęła mnie wypowiedź pani prof. Moniki Kamper-Kubańskiej, muzykoterapeutki, o muzyce i jej wpływie na człowieka. O tym, że nie ma ludzi nie muzycznych. Jak mówiła Pani Monika  – jeśli ktoś byłby niemuzyczny, to by nie żył 😉. Muzykę odbiera każdy z nas, całym sobą i ma ona na każdego z nas wpływ, chociażby nawet przez same fale dźwiękowe. To przypomnienie ważnych dla mnie treści zarezonowało tęsknotą za grą na skrzypcach i słuchaniem ulubionych utworów muzycznych. Niezwykle wzruszające było wystąpienie Pana Ireneusza Lesickiego o projekcie arteterapeutycznym z seniorami, którego efektem była wystawa zdjęć seniorów trzymających ich czarno-białe zdjęcia z młodości.
Przyjechała też grupa z Krakowa: Jacek Piątkowski, Anna Komorek i Dorota Komorek. Pan Jacek prowadzi z synem sklep obuwniczy i zaprasza do współpracy i działań twórczych m.in. osoby bezdomne i osoby z niepełnosprawnością, dając im szacunek, przywracając godność i rozwijając ich talenty.

Sztuka objawiła się nam jako swoisty pomost między różnymi dyscyplinami i możliwościami pomocy ludziom. Niesamowite dla mnie było to, że poprzez te wszystkie wystąpienia zobaczyliśmy arteterapię zarówno jako formę wsparcia dla managerów w biznesie (o czym opowiadały coach i prawnik Iwona Kordjak oraz coach Anna Kunicka), dla osób chcących pracować nad swoimi problemami w ramach arteterapii indywidualnej i grupowej (o czym sama miałam przyjemność opowiadać), jak również w formie wsparcia dla osób ze szczególnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi.

Każdy z prelegentów mówił o wykorzystaniu sztuki w innej formie i na swój sposób.

W moim sercu arteterapia jawi się jako szeroka dziedzina, gdzie na równi możemy postawić pierwiastek sztuki i terapii. To, na co głównie chcę zwrócić uwagę, to edukacja przyszłych arteterapeutów (i obecnych) o potrzebie odbywania superwizji, o potrzebie własnej psychoterapii czy innych formach rozwoju własnego, o potrzebie bycia autentycznym w swoich działaniach i opieraniu pracy na sprawdzonych i naukowo potwierdzonych narzędziach. Będzie prawdopodobnie niezwykle trudnym sprecyzowanie zasad tej dziedziny tak, aby umiejscowić ją w ustawie o zawodzie i nadać ramy jej funkcjonowania. Możemy czerpać z zachodnich dobrodziejstw i opracowanych już standardów, ale możemy też wyselekcjonować dobre praktyki z dorobku polskiego rynku arteterapii, który cały czas się rozwija. 

Jestem ciekawa, jak dalej pójdzie praca nad planowaną ustawą. Oby faktycznie, tak jak zapowiadała pani prof. Stefańskia, udało się zjednoczyć arteterapeutyczny świat, aby sprostać temu wyzwaniu. Długa droga przed nami i chciałabym odpowiedzieć na zaproszenie Stowarzyszenia „Kajros” do wspólnej debaty nad przyszłością arteterapii. I Was również do tego zachęcić! 

Jeśli macie jakieś odczucia, pomysły, chcecie podzielić się swoimi doświadczeniami odbioru edukacji arteterapeutycznej i jej efektów, jeśli macie jakieś pomysły na temat tego co widzicie jako właściwe na przyszłość, aby nasz zawód miał „ręce i nogi” w polskich realiach, napiszcie koniecznie w odpowiedzi na ten tekst.

Wszystkie odpowiedzi postaram się zebrać i podzielić nimi z osobami chcącymi podjąć się skonstruowania odpowiednich ustaw i zasad mających pomóc nam — obecnym i przyszłym arteterapeutom — w naszej zawodowej i etycznej pracy.

Pełna nadziei patrzę w przyszłość i liczę na prawdziwe zjednoczenie i zakasanie rękawów nas wszystkich w tej niezwykle słusznej sprawie!

Dziękuję Organizatorom za zaproszenie mnie na Konferencję i możliwość wypowiedzi na forum. Dziękuję za pomysł utworzenia konferencji i za podjęcie próby walki o prawa naszego zawodu w Polsce. Przed nami dużo do zrobienia, ale wierzę w to, że razem – DAMY RADĘ!

Pozdrawiam Was serdecznie!

@Anna Sikorska

A może by tak rzucić wszystko i pojechać na kurs arteterapii za granicę?

Czemu nie? Jest to możliwe i nie takie trudne do zrealizowania. Umożliwić nasze marzenia może program Erasmus+.

Erasmus+ to program Unii Europejskiej, którego celem jest wspieranie uczniów, studentów, nauczycieli, wykładowców i wolontariuszy w prowadzeniu międzynarodowych projektów służących podnoszeniu kompetencji. Do udziału w programie są zatem uprawnione także instytucje i organizacje publiczne i prywatne, wspierające edukację formalną oraz uczenie się pozaformalne i nieformalne osób w każdym wieku.

Przez lata doświadczeń poszerzono założenia Erasmusa+, który w rezultacie stał się bardziej innowacyjny i inkluzywny, a także bardziej cyfrowy. Z kolei, w niedalekiej przyszłości będzie miał też kluczowe znaczenie dla utworzenia Europejskiego Obszaru Edukacji, dzięki któremu Unia Europejska zamierza m.in. zapewnić wszystkim młodym ludziom dostęp do edukacji i szkoleń jak najwyższej jakości, umożliwić osobom uczącym się łatwe przemieszczanie się między systemami edukacji w różnych krajach, a także dać im możliwość znalezienia pracy w całej Europie.

Narodową Agencją Programu Erasmus+ i jego realizatorem w Polsce jest Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji.
Program Erasmus+ to możliwość rozwoju dla wszystkich.
Wnioski w programie mogą składać wyłącznie organizacje, jednak uczestnikiem projektów w ramach Erasmusa+ może być każdy! Zatem chcąc wziąć udział w projekcie wystarczy znaleźć organizację, która realizuje projekt. A lista organizacji i podmiotów, które realizują Erasmusa+ jest dostępna na stronie całego projektu. 

https://erasmusplus.org.pl/

Program Erasmus+ dzieli się na kilka sektorów, dający olbrzymi wachlarz wyboru i dostosowania do naszych działań. Są to: edukacja szkolna, kształcenie i szkolenia zawodowe, szkolnictwo wyższe, edukacja dorosłych, młodzież, sport oraz Jean Monnet. 

Co oznacza, że w zależności od sektora z programu skorzystać mogą: uczniowie, nauczyciele, pracownicy szkół i innych instytucji, uczniowie i absolwenci szkół branżowych i technicznych, nauczyciele praktycznej nauki zawodu, kadra zarządzająca placówkami oświatowymi oraz trenerzy i szkoleniowcy; studenci i pracownicy uczelni; młodzież; sportowcy różnych dziedzin oraz osoby dorosłe związane z różnymi instytucjami.

Erasmus+ to przede wszystkim mobilność czyli wyjazdy na kursy szkoleniowe oraz wymiana uczniów lub kadry pomiędzy organizacjami i szkołami. Zatem ważne jest określenie co nas interesuje i wyszukanie gdzie możemy zrealizować swoje potrzeby edukacyjne.

A jak w praktyce wygląda program Erasmus+?
W większości krajów Unii Europejskiej są zrzeszone szkoły oferujące bogactwo kursów z różnych dziedzin. Gama tematów jest tak ogromna, że na pewno każdy znajdzie coś dla siebie. Z reguły jeden kurs to jeden tydzień szkolenia. Można wyjeżdżać na kilka kursów, często jeden po drugim.
Zajęcia odbywają się od poniedziałku do piątku, średnio od godz. 9-14. Co oznacza, że reszta dnia jest do naszej dyspozycji.
Lekcje to teoria i praktyka jednocześnie. Z jednej strony otrzymujemy zaplecze dużej dawki wiedzy i materiałów szkoleniowych a z drugiej całość jest doskonalona za pośrdenictwem specjalnie wyselekcjonowanych ćwiczeń praktycznych. Nierzadko odbywających się poza murami szkoły (w plenerach czy muzeach).
Poza nauką, szkoły oferują również wycieczki fakultatywne, które są doskonałą okazją aby lepiej poznać miejscowość, do której przyjechaliśmy.
Po zakończeniu kursu otrzymujemy certyfikat, który jest bardzo ważny, między innym do rozliczenia kursu z programem.

Tematyka kursów.
W związku z tym, że kursy kierowane są do różnych grup docelowych to ich tematyka jest bardzo, bardzo zróżnicowana. Największym powodzeniem cieszą się kursy językowe, na których można szlifować znajomość języka. Ale nie tylko. Mamy do wyboru np. techniki relaksacyjne, joga, mindfulness, arteterapia i różne jej aspekty, plenery malarskie i artystyczne, zarządzanie kadrą, zarządzanie zespołem, najnowsze technologie, cyfrowa edukacja, innowacyjne rozwiązania dla edukacji i wiele, wiele innych.

Kwestie finansowe.
Z programu Erasmus+ otrzymujemy wsparcie finansowe czyli określoną kwotę. Nie jest ona stała gdyż co roku ceny się zmieniają i każdy kraj ma inne warunki finansowe.
Za te pieniądze musimy opłacić kurs/ kursy, bilety samolotowe/ benzynę, zakwaterowanie, wyżywienie. Nie zawsze wsparcie finansowe wystarcza na wszystko, jednak jest dobrym początkiem aby planować wyjazd, który może być przygodą życia lub wspaniałymi wakacjami np. z rodziną. Rano szkoła, popołudniu zwiedzanie lub plaża.

Co po przyjeździe?
W ramach wsparcia i całego programu obowiązkiem naszym po powrocie jest wdrażanie i upowszechnianie nabytej wiedzy. Może to być poprzez prezntacje i prelekcje dla szerszego grona odbiorców, lekcje w szkołach, stoiska podczas różnych wydarzeń itp. 

Arteterapia z Erasmus+

Jeśli zdecydujemy się na taki wyjazd to musimy wybrać szkołę, która oferuje interesujące nas kursy. Często jedna szkoła ma swoje oddziały w całej Europie, co oznacza, że ten sam kurs jest dostępny w różnych krajach, w różnym terminie.

Bogatą ofertę kursów o tematyce artystycznej i terapeutycznej posiada szkoła Europass Teacher Academy https://www.teacheracademy.eu/

Wykfalifikowana kadra i wieloletnie doświadczenie sprawia, że kursy są na najwyższym poziomie a tematy wyselekcjonowane w taki sposób aby móc z danej dziedziny dowiedzieć się jak najwięcej.
Aspekty arteterapii w Europass Teacher Academy to m.in.
Sztuka jako terapia: wyrażanie siebie i specjalne potrzeby w edukacji artystycznej; Terapia sztuką, muzyką i tańcem w klasie integracyjnej; Sztuka na rzecz integracji migrantów, uchodźców i grup defaworyzowanych; Sztuka i natura: zrównoważone podejście dla wszystkich nauczycieli; Sztuka aktywna: rozumienie i cieszenie się sztuką w klasie i poza nią; i wiele innych.
Większość zajęć obejmuje praktyczne ćwiczenia, które z powodzeniem jesteśmy w stanie wykorzystać podczas swojego warsztatu arteteraputycznego. Całość nastawiona jest na to co czujemy, odczuwamy i jakiego efektu chcemy szukać u naszych odbiorców, pacjentów. Dlatego zajęcia prowadzone są w intymnej i bezpiecznej atmosferze, tak istotnej w procesie zmiany, refleksji, otwartości.
Arteterapia na międzynarodowych kursach to doświadczanie jej uniwersalności. Sztuka i emocje są takie same na całym świecie. Zatem arteterapia to olbrzymie narzędzie, którym możemy działać cuda niezależnie gdzie i z kim pracujemy. 

Udział w programi Erasmus+ jest znakomitą okazją aby doskonalić swoje umiejętności zawodowe czy zainteresowania. Pomaga nam w przełamywaniu swoich ograniczeń i słabości. Może być kluczowym czynnikem w budowaniu pewności siebie i pokonywaniu barier. Dodatkowo to przygoda, która niesie wiele nowego i pozytywnego. Poznajemy inny kraj i kulturę, jest to okazja do nawiązania międzynarodowych znajomości i kontaktów. A przede wszystkim poszerza nasze horyzonty w myśleniu i działaniu.

Link do strony programu:
https://erasmusplus.org.pl/

Autor:
Alicja Morena – uczestniczka programu Erasmus+Barcelona 2023/2024